Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Μύθος ή πραγματικότητα;

Απελευθερώνουν οι οικολόγοι φίδια στα δάση;



Δεν υπάρχει ούτε ένας/μία κάτοικος της χώρας μας σήμερα, που να μην έχει ακούσει έστω και μία φορά χαρακτηριστικά, ότι "οι οικολόγοι", λίγο πιο έξω από την πόλη ή το χωριό του/της, "αμόλησαν φίδια"! Όπου και να σταθεί κανείς ανά την επικράτεια θα το ακούσει σίγουρα. Κατά έναν περίεργο τρόπο κάτι τέτοιο δεν αποδεικνύεται ποτέ και βασίζεται σε ό,τι ακούγεται από στόμα σε στόμα. Η μόνη υποτιθέμενη ένδειξη (που πολλές φορές είναι και η αφορμή για να αρχίσει να φημολογείται κάτι τέτοιο) είναι κάποια θεωρούμενη αύξηση των φιδιών σε μία περιοχή, ή κάποιο περιστατικό δηλητηριώδους δήγματος. Στο άρθρο αυτό θα αναλύσουμε πως μπορεί κάτι τέτοιο να είναι εφικτό και πόσο πιθανό είναι να απελευθερωθούν ζώα μαζικά για περιβαλλοντικούς και οικολογικούς σκοπούς.

Εις άτοπον απαγωγή...

Ας υποθέσουμε πως μία ομάδα ανθρώπων που ασχολούνται με περιβαλλοντικά θέματα, διαπιστώνει πως ο πληθυσμός των φιδιών μίας περιοχής είναι μικρός και σε κίνδυνο και αποφασίζει να τον αυξήσει απελευθερώνοντας ένα μεγάλο αριθμό από αυτά. Θα πρέπει λοιπόν να συλλέξει αρκετά άγρια φίδια και κρατώντας τα αιχμάλωτα σε ειδικές εγκαταστάσεις να περιμένει τους γόνους. Για να αυξήσει τους αριθμούς ακόμα περισσότερο ίσως εξέτρεφε τους απογόνους μέχρι να ενηλικιωθούν και να δώσουν, με την σειρά τους, τους δικούς τους απόγονους. Θεωρητικά λοιπόν σε αρκετά χρόνια ο αριθμός των φιδιών θα έχει γίνει πολύ μεγάλος και τότε θα είναι κατάλληλη η στιγμή για την απελευθέρωση. Η όλη διαδικασία θα ακολουθούσε κάποια αναγκαία στάδια:

2ο στάδιο: Αιχμαλωσία και αναπαραγωγή
Ας υποθέσουμε παρ' όλα αυτά πως έχουν εκδοθεί ειδικές άδειες από το κράτος στην εν λόγω οργάνωση για αυτόν το σκοπό και το πρόβλημα ξεπερνιέται. Έτσι, αφού έχει συλλεχθεί ένας σημαντικός αριθμός άγριων φιδιών, και συγκεκριμένα Οχιές όπως ισχυρίζονται συνήθως οι φήμες, θα πρέπει να κρατηθούν αιχμάλωτες σε κάποιες κατάλληλες εγκαταστάσεις για να αναπαράγονται και να δίνουν όλο και περισσότερους απογόνους. Στο σημείο αυτό εμφανίζεται το επόμενο εμπόδιο: τα άγρια φίδια όταν περιορίζονται σε τεχνητά περιβάλλοντα όπως γυάλες, ενυδρεία, τεράριουμς, κτλ, κυριεύονται από το στρες της αιχμαλωσίας σε τέτοιο βαθμό ώστε να παρουσιάζουν ασθένειες, άρνηση τροφής και θνησιμότητα σε μεγάλα ποσοστά, πόσο μάλλον διάθεση για αναπαραγωγή. Μεγαλύτερες εγκαταστάσεις που θα προσομοίωναν το φυσικό περιβάλλον, ενώ συγχρόνως θα παρείχαν ασφάλεια από φυσικούς θηρευτές, θα είχαν ιλιγγιώδες κόστος και μέγεθος που δεν κρύβεται! Συνυπολογίζοντας με τα παραπάνω ότι οι θηλυκές Οχιές ενηλικιώνονται και μπορούν να κυοφορήσουν μετά το 5ο έτος της ηλικίας τους και (σε ελευθερία) γεννούν συνήθως κάθε δύο χρόνια, λιγότερα από 10 μικρά κατά μέσο όρο, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο αμφίβολο είναι ένα τέτοιο σενάριο πολλαπλασιασμού σε αιχμαλωσία.
Συμπερασματικά, ένα τέτοιο εγχείρημα θα οδηγούσε σε λιγότερους απογόνους απ 'ότι στην περίπτωση που τα φίδια αφήνονταν στο φυσικό τους περιβάλλον και αναπαράγονταν φυσικά.

3ο στάδιο: Απελευθέρωση
Στο ενδεχόμενο ότι όλα τα παραπάνω εμπόδια έχουν αντιμετωπιστεί και ξεπεραστεί και εν τέλει αυτή η ομάδα ανθρώπων έχει αποκτήσει ένα σημαντικό αριθμό φιδιών από ελεγχόμενες αναπαραγωγές (κάτι που χρειάστηκε πολλά χρόνια), αποφασίζει τελικά να τα απελευθερώσει. Το γεγονός που αναιρεί και αυτήν την υπόθεση είναι ότι και πάλι, η μαζική απελευθέρωση ζώων σε μία περιοχή και ειδικά ειδών που δεν απαντούν σε αυτήν, είναι πράξη άκρως αντι-οικολογική, αφού διαταράσσει την ευαίσθητη  ισορροπία του οικοσυστήματος. Συγχρόνως, αν σε μία περιοχή ο αριθμός των φιδιών είναι μικρός, που σημαίνει ότι οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές γι' αυτά (μειωμένη τροφή, ελάχιστες κρυψώνες, κτλ), μπορεί να φανταστεί κανείς πόσο δυσχερέστερες θα γίνουν όταν τις μοιραστούν με περισσότερα φίδια. Το αποτέλεσμα θα είναι ακόμα λιγότερα και από τα αρχικά, σε μικρό χρονικό διάστημα.

Το κυριότερο: οι συνθήκες ενός οικότοπου όπως οι διαθέσιμοι πόροι, οι ανταγωνιστές, οι θηρευτές, οι κλιματικές συνθήκες, η διαθεσιμότητα κρυψώνων κ.ά., είναι αυτές που καθορίζουν τα μεγέθη των πληθυσμών των διάφορων ειδών (βλ. φέρουσα ικανότητα - βιοχωρητικότητα οικοσυστήματος) και έτσι, όσες απελευθερώσεις και να γίνονται, οι αριθμοί επανέρχονται και πάλι σε βάθος χρόνου στους αρχικούς αριθμούς (με τη προϋπόθεση ότι δεν οδηγούν σε εκτοπισμό άλλων ειδών και ότι δεν εισάγονται νέα είδη στην περιοχή ή ίδια είδη με σημαντικές γενετικές διαφορές. Κάτι από τα παραπάνω θα είχε αρνητικές επιπτώσεις - ανισορροπίες όπως εξηγήθηκε ήδη).
Τέλος, τα ζώα εκτροφής εκφυλίζονται βαθμιαία και μεταφέρουν μεταλλάξεις κληρονομικά στους απογόνους τους οι οποίες στη φύση θα εξαλείφονταν λόγω της Φυσικής επιλογής. Έτσι, αν αναμειχθούν με άγριους πληθυσμούς, τους υποβαθμίζουν γενετικά. Αυτό ονομάζεται και "γενετική μόλυνση" και έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη θνησιμότητα στον πληθυσμό που αναμείχθηκε, οπότε οδηγεί σε ακόμα μικρότερους αριθμούς, ίσως και από τους αρχικούς.

Πως δημιουργήθηκε ο μύθος αυτός;

Κάποιες αλήθειες οι οποίες ενδέχεται να παρερμηνευτούν και να δώσουν αφορμή για την δημιουργία του εν λόγω μύθου είναι οι παρακάτω:
  • Στη χώρα μας υπάρχουν ελάχιστα κέντρα περίθαλψης άγριων ζώων που σε εξαιρετικές περιπτώσεις δέχονται τραυματισμένα φίδια. Όταν ένα τραυματισμένο φίδι αναρρώσει και έρχεται η στιγμή να επιστρέψει στο περιβάλλον από το οποίο προήλθε, τα μέλη του κέντρου περίθαλψης το μεταφέρουν εκεί και το απελευθερώνουν. Επίσης, λέγεται, χωρίς όμως να έχει επιβεβαιωθεί, πως μια παλιότερη αντιπαράθεση συγκεκριμένου κέντρου περίθαλψης με λαθροκυνηγούς έδωσε το έναυσμα στους λαθροθήρες να ξεκινήσουν και να διασπείρουν το μύθο αυτό, εις βάρος των εθελοντών, τους οποίους πολλοί ονομάζουν ως "οικολόγους" σε μία γενική έννοια.
  • Η Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία σε προγράμματα για την προστασία της απειλούμενης Οχιάς της Μήλου, έχει συλλέξει κατά περιόδους φίδια του είδους στα οποία τοποθέτησε μικροτσίπς για ερευνητικούς σκοπούς και για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Μετά την καταγραφή και την τοποθέτηση μικροτσίπ, τα φίδια μεταφέρθηκαν στην τοποθεσία απ' όπου βρέθηκαν και συλλήφθηκαν ακριβώς και επανελευθερώθηκαν.
  • Αυξομειώσεις σε πληθυσμούς φιδιών, όπως και άλλων ζώων, μπορούν πράγματι να λάβουν χώρα λόγω φυσικών παραγόντων αλλά και περιοδικών εξαρτημένων αυξομειώσεων πληθυσμών της σχέσης "λείας-θηρευτή", όπως στο περίφημο μοντέλο Λύγκα-Λαγού του Καναδά. Η παρατήρηση του φαινομένου από κάποιον μη γνώστη μπορεί εύκολα να οδηγήσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι "για να αυξήθηκαν κάποιος πρέπει να τα άφησε". Έντονες αυξομειώσεις πληθυσμών και πληθυσμιακές εκρήξεις ορισμένων ειδών μπορούν να παρατηρηθούν και λόγω διαταραχής ενός οικοσυστήματος από ανθρώπινες παρεμβάσεις, όπως θανάτωση ή εκδίωξη βασικών θηρευτών ή ανταγωνιστικών ειδών ή/και υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων τους.
Επίσης από τους αρκετούς άρπαγες της ελληνικής φύσης που παράνομα συλλέγουν και αιχμαλωτίζουν προστατευόμενα ζώα για προσωπική τους συλλογή ή λαθρεμπόριο, ενδέχεται κατά καιρούς κάποιος να επιτύχει αναπαραγωγή ενός είδους σε αιχμαλωσία και είτε να πουλήσει τους γόνους σε ασυνείδητους συλλέκτες, είτε να τους απελευθερώσει στην φύση, μη έχοντας τι να τους κάνει, κάτι που για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, και πάλι δεν μπορεί να αυξήσει τους πληθυσμούς των φιδιών σε μία περιοχή, αλλά πιθανόν και να ζημιώσει το φυσικό πληθυσμό και το οικοσύστημα.

Όλα τα παραπάνω εάν πέσουν στην αντίληψη ανθρώπων με άγνοια στο συγκεκριμένο αντικείμενο, μπορούν να μεταφραστούν αναλόγως και να δώσουν "τροφή" για την ενίσχυση και διάδοση του μύθου των "οικολόγων που αφήνουν φίδια". Συνετό είναι λοιπόν, να μην ασπάζεται κανείς ανεπιφύλακτα τις όποιες δοξασίες και φήμες κυκλοφορούν, αλλά να συμβουλεύεται πρώτα κάποιον ειδικό, ανάλογα με την κάθε περίπτωση και να αναζητά την αλήθεια σε κάθε γεγονός προτού το διαδώσει.

Δυστυχώς ο μύθος των "οικολόγων που αμολάν φίδια" και άλλα άγρια ζώα καλά κρατεί ακόμη και χωρίς ενημέρωση ο μόνος που "πληρώνει" το τίμημα του μύθου είναι για ακόμα μια φορά τα ίδια τα ζώα και το περιβάλλον.
Σύνταξη κειμένου: Ηλίας Στραχίνης

 herpetofauna.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η χαμένη αποικία Roanoke και η μυστηριώδης λέξη Croatoan

Croatoan : Μια μυστηριώδης λέξη που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των απανταχού κυνηγών του μυστηρίου, εδώ και αιώνες. Τι συνέβη στη χαμένη αποικία της Βόρειας Καρολίνας, στο Roanoke Island ; Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί αλλά καμιά μέχρι τώρα δεν έχει επικρατήσει ως η πιο πιθανή, αντίθετα ο γρίφος μεγαλώνει. Μια ομάδα εποίκων εξαφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική χωρίς κανένα ίχνος και κανείς δεν έχει βρει στοιχεία για την τύχη τους εδώ και αιώνες. Η αποικία Roanoke ήταν ο πρώτος αγγλικός οικισμός στην Αμερική. Αφού έμαθε για μια πλούσια, όμορφη περιοχή στην Αμερική η Βασίλισσα Ελισάβετ Ι, της Αγγλίας, αποφάσισε να προσαρτήσει αυτή τη περιοχή της Βιρτζίνια. Στη συνέχεια, έδωσε στον Sir Walter Raleigh  άδεια να δημιουργήσει μια αποικία. Θα χρηματοδοτούσε και θα σχεδίαζε την εκστρατεία στη περιοχή που βρίσκεται τώρα η Βόρεια Καρολίνα. Ο Raleigh είχε 10 χρόνια για να ολοκληρώσει την αποστολή. Το 1585, μια αποστολή με επικεφαλής τον Sir Richard Grenville, που αποτελούνταν απ

Aπομεινάρι από την αρχαία Θάλασσα της Τηθύος νότια της Κρήτης.

Κατα την περιήγηση της ομάδας έρευνας των αστικών μυστικών στο διαδίκτυο ''σκοντάψαμε'' σε ένα άρθρο του πρώτου θέματος με τίτλο Νότια της Κρήτης ο αρχαιότερος ωκεάνιος φλοιός στον κόσμο   το οποίο μας πληροφορεί ότι ο βυθός της Ανατολικής Μεσογείου περιέχει τον αρχαιότερο ωκεάνιο φλοιό στον κόσμο, ηλικίας έως 340 εκατομμυρίων ετών, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα. Συγκεκριμένα πρόκειται για την υποθαλάσσια περιοχή γνωστή ως Λεκάνη του Ηροδότου , που βρίσκεται νοτιοανατολικά της Κρήτης, νοτιοδυτικά της Κύπρου και βόρεια της Αιγύπτου. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ρόι Γκρανότ του Πανεπιστημίου Μπεν Γκουριόν του Ισραήλ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωεπιστημών "Nature Geoscience". Στους ωκεανούς της Γης λαμβάνει χώρα μια συνεχής ανακύκλωση, καθώς στις λεγόμενες ζώνες καταβύθισης ο φλοιός εισχωρεί στον μανδύα του πλανήτη για να αναδυθεί ξανά μετά από εκατομμύρια χρόνια. Ο βυθός των θαλασσών συνήθως έχει ηλικία όχι μεγαλύτε

Ένθετος Ζωδιακός Κύκλος σε τοιχογραφία εκκλησίας του Πηλίου.

Η ομάδα έρευνας των αστικών μυστικών θα μας ταξιδέψει στο θρυλικό βουνό της Μαγνησίας, στο όρος Πήλιο. Θα μεταβούμε νοερά στην μαγευτική Τσαγκαράδα ή ακόμη πιο συγκεκριμένα στις Μηλιές. Εκεί το ενδιαφέρον μας προσέλκυσε μια εκλησία, στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις Μηλιές Πηλίου ο οποίος αποτελεί δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με ιδιέταιρο κατασκευαστικά χαρακτήρα, αξιόλογες τοιχογραφίες και μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον.  Ο ρυθμός του είναι τρίκλιτη βασιλική με δώδεκα εσωτερικούς τρούλους και αποτελείται από τον πρόναο και τον κυρίως ναό. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, από το 1741 έως το 1774, χωρίς καμπαναριό και με τέτοιο τρόπο ώστε το εξωτερικό του να μην προδίδει την αληθινή φύση του κτιρίου, για την προστασία του.  Από την προφορική παράδοση γνωρίζουμε, ότι η αγιογράφηση έχει γίνει από Αγιορείτη μοναχό και το τέμπλο, που είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο από ξύλο φλαμουριάς και έχει κατασκευαστεί από Ηπειρώτε