Η ομάδα έρευνας των αστικών μυστικών θα μας ταξιδέψει στο θρυλικό βουνό της Μαγνησίας, στο όρος Πήλιο. Θα μεταβούμε νοερά στην μαγευτική Τσαγκαράδα ή ακόμη πιο συγκεκριμένα στις Μηλιές. Εκεί το ενδιαφέρον μας προσέλκυσε μια εκλησία, στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών στις Μηλιές Πηλίου ο οποίος αποτελεί δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με ιδιέταιρο κατασκευαστικά χαρακτήρα, αξιόλογες τοιχογραφίες και μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον.
Ο ρυθμός του είναι τρίκλιτη βασιλική με δώδεκα εσωτερικούς τρούλους και αποτελείται από τον πρόναο και τον κυρίως ναό. Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, από το 1741 έως το 1774, χωρίς καμπαναριό και με τέτοιο τρόπο ώστε το εξωτερικό του να μην προδίδει την αληθινή φύση του κτιρίου, για την προστασία του. Από την προφορική παράδοση γνωρίζουμε, ότι η αγιογράφηση έχει γίνει
από Αγιορείτη μοναχό και το τέμπλο, που είναι ξυλόγλυπτο και
επιχρυσωμένο από ξύλο φλαμουριάς και έχει κατασκευαστεί από Ηπειρώτες.
Ο Ναός έχει καταπληκτική ακουστική, η οποία οφείλεται σε μικρά
πήλινα πιθάρια, τα οποία βρίσκονται στις γωνιές των τρούλων, χωρίς να
είναι εμφανή και σε ένα πηγάδι στο κέντρο του Ναού.Ακόμα ο Ναός δίκαια έχει χαρακτηριστεί, ως η «Αγία Λαύρα» του Πηλίου. Και αυτό γιατί στις 7 Μαΐου 1821 ο Μηλιώτης Διδάσκαλος του Γένους Άνθιμος Γαζής κήρυξε, μετά τη Θεία Λειτουργία, τη Θεσσαλική Επανάσταση.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δώσει ο επισκέπτης στις πρόσφατα ανακαινισμένες τοιχογραφίες του πρόναου, οι οποίες είναι προσαρμοσμένες στο πνεύμα της Χριστιανικής Κατήχησης. Παρατηρήσαμε τοιχογραφίες με θεματολογία για, την ώρα της κρίσεως, το ζυγό της Δικαιοσύνης, την είσοδο στον Παράδεισο, το ποτάμι της Κόλασης, τον παμφάγο Άδη, το Βελζεβούλ στις Πύλες της Κολάσεως, καθώς επίσης και την κυκλική πορεία του Χρόνου ή καλύτερα τον Ζωδιακό Κύκλο με έννοια προσαρμοσμένη στον κύκλο της ανθρώπινης ζωής.
«Ο Τροχός του Χρόνου»,ο τροχός της ζωής του ανθρώπου που αναφέρεται και ως τροχός της τύχης ή Rota Fortunae, είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα παράσταση του πρόναου των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, την οποία αντικρίζει ο επισκέπτης, απομονωμένη στη δεξιά γωνία του πρόναου (για πολλά χρόνια ήταν καταχωνιασμένη πίσω από παλιά έπιπλα).
Πρόκειται για μία παράσταση ζωδιακού κύκλου, η οποία δεν συναντάται συχνά σε Ορθόδοξούς Χριστιανικούς ναούς. Στην απεικόνιση αυτή των Μηλέων η όλη παράσταση τιτλοφορείται ως Ο Μάταιος Βίος του Πλάνου Κόσμου.
Ο τροχός διαιρείται σε τρεις ομόκεντρους κύκλους. Στο κέντρο απεικονίζεται ο Μάταιος Κόσμος με τη μορφή εστεμμένου γήινου βασιλέα καθισμένου σε βασιλικό θρόνο. Στον δεύτερο εσωτερικό κύκλο απεικονίζονται οι τέσσερις εποχές του χρόνου με ανθρωπόμορφους χαρακτήρες. Το Έαρ (άνοιξη) στην κορυφή εκπροσωπεί όμορφος καθισμένος νεανίας, που παίζει ανέμελα τη λύρα του. Το Θέρος φωτίζεται από λαμπερό ήλιο που επιβάλλει στον απεικονιζόμενο θεριστή να φορέσει καπέλο! Στο Φθινόπωρο εικονίζεται μεσήλικας μαζί με αμνούς και ποιμενική ράβδο, ενώ ο Χυμών (χειμώνας) έχει τη μορφή υπερήλικα ντυμένου με γούνα που απλώνει τα χέρια του προς την πυροστιά. Στον τρίτο εσωτερικό κύκλο εικονογραφούνται και ονοματίζονται τα δώδεκα ζώδια με τους αντίστοιχους μήνες.
Στην εξωτερική πλευρά και γύρω από τον κύκλο του Τροχού υπάρχουν επτά ανδρικές μορφές σε διάφορες στάσεις, που αντιστοιχούν στις εξελικτικές φάσεις της ζωής του ανθρώπου, αρχομένης από την γέννηση όπου η ψυχή φαίνεται αγνή σαν άσπρος άγγελος.
Ανάλογες επιγραφές αποδίδουν την εξελικτική πορεία - τα στάδια της ωρίμανσης του ανθρώπου. Νέος σκαρφαλώνει: «στρέφου, ὦ χρόνε, εν σπουδή όπως ταχὺ ανέλθω», για να φτάσει στην κορυφή του τροχού: «Ἰδού εγγὺς ελήλυθα καθίσαι εις τον θρόνον», να καθίσει στον επίγειο θρόνο της δύναμης και της δόξας και να πει: «ποιος υπάρχει ως εμέ ἤ τις υπέρ…;», ενώ συνεχίζει ἡ αντίστροφη μέτρηση ως τα γεράματα: «Πώς εμέ τον δύστηνον ηπάτησας, ὦ κόσμε»
Σημαντικό σημείο η κορυφή του Τροχού της Ζωής, την οποία κατέχει μεσήλικας σαραντάχρονος, εστεμμένος και καθισμένος σε μεγαλοπρεπή θρόνο σαν βασιλιάς. Κρατάει στο δεξί χέρι πυρσό, σύμβολο γνώσης και εμπειρίας και στο αριστερό πουγκί παραφουσκωμένο, σύμβολο δυνάμεως και πλούτου, ο οποίος αναφωνεί υπεροπτικά: «Ποίος υπάρχει ως εμέ και τίς υπέρτερός μου;»
Ταυτόχρονα ένας νέος ανασηκώνεται δυνατά με ορμή και βιάζεται να καταλάβει τη θέση του ώριμου άνδρα της εξουσίας και τον συνοδεύει η ευχή ''ανυπόμονα είναι τα νιάτα, η ομορφιά, τα πλούτη, η κυριαρχία ,η κοινωνία του προσφιλούς, ας μην εξαπατηθεί από αυτά ο σοφός''. Και ο Τροχός γυρίζει και επακολουθούν η πτώση, η νοσταλγία και το τέλος...
Η ανωτέρω προσέγγιση - ερμηνεία της τοιχογραφίας προκύπτει από την λογική ανάλυση των επιμέρους εικόνων και των ''τίτλων τους ή ακόμη καλύτερα των υπό - τίτλων τους'' που επιμελήθηκε ο άγνωστος μοναχός και δημιουργός τους. Αυτό που μας προβλημάτισε ήτο ο τρίτος εσωτερικός κύκλος που αναπαριστά τον ζωδιακό κύκλο. Γιατί να αναπαρίσταται ο ζωδιακός κύκλος σε μια χριστιανική τοιχογραφία;
Προσωρινά διέξοδο στο ερώτημα μας, φάνηκε να δίνεται, από την ερμηνεία στον ιστότοπο ΆΠΑΝΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ όπου Κάθε ζώδιο συμβολίζει κι ένα μήνα του έτους. Στα υπόλοιπα (ερμηνεία εικόνων) συμφωνούμε μιας και οι εικόνες του μοναχού μιλάνε μόνες τους...
Το παράδοξο τελικά προκύπτει αν αναλογιστούμε ότι οι κύκλοι είναι τρείς και αρχόμενοι από μέσα προς τα έξω έχουμε, Βασιλιά που κάθεται στον θρόνο του, τέσσερις εποχές και στην συνέχεια κύκλο με τους μήνες; Προσθέστε εξωτερικά και τις επτά ανδρικές μορφές που αποτυπώνουν διαδοχικές φάσεις της ζωής ... δηλαδή από τις τέσσερις εποχές κινούμαστε σε κάτι ειδικότερο, τον κάθε μήνα, ενώ εξωτερικά υπάρχει κάτι γενικότερο οι διαδοχικές φάσεις της ζωής!!!
Το λογικότερο όμως θα ήταν να κινούμαστε συνεχώς από το ειδικό στο γενικό, στο γενικότερο κλπ. Θα μπορούσε όμως να συμβαίνει αυτό;Η απάντηση που εμείς δίδουμε είναι ότι ναι θα μπορούσε ...
Ας ξεκινήσουμε μια υπόθεση εργασίας. Έστω ότι ο ζωδιακός δεν συμβολίζει τον κάθε μήνα του έτους, τότε τι συμβολίζει;
Σε πρόσφατη ανάρτηση μας με τίτλο Το Κοσμικό Ρολόι και η Μεταμόρφωση των Θεών. έχουμε προσεγγίσει το θέμα του ζωδιακού κύκλου ως το συμπλήρωμα ενός κύκλου γύρω από τον πόλο της εκλειπτικής κάθε 25.920 χρόνια. Υπολογίσαμε ότι αν διαιρέσουμε τα 25.920 χρόνια με το δώδεκα (τα ζώδια) προκύπτει μια ροή εποχών (μια ανά ζώδιο) με συχνότητα 2.160 χρόνια. Επίσης παρατηρήσαμε ότι κατά την μετάβαση από την μία εποχή στην άλλη οι ιδέες του παλαιού μηχανισμού είναι αναπότρεπτο να αποκηρυχθούν από την ίδια ιστορική ορμή που φέρνει τις μεταβολές. Όσοι συμμετέχουν στις τελευταίες είναι φυσιολογικό να αποδοκιμάζουν όσα ανατρέπουν. Ετσι λοιπόν, αν ο ζωδιακός που αποτύπωσε ο άγνωστος μοναχός δεν περιγράφει τους μήνες του έτους αλλά την αλλαγή των εποχών (όχι των τεσσάρων - αυτές περιγράφονται ένα κύκλο πιο μέσα) τότε το νόημα που απορρέει διαφοροποιείται και προφανώς αποδίδεται ως: ο σοφός Βασιλιάς που κάθεται στον θρόνο του, οφείλει να είναι συνεπής ως προς τις αρχές που του διδάσκει η ζωή με το πέρασμα των τεσσάρων εποχών όσες φορές αυτό συμβεί κατά την διάρκεια της, αλλά οφείλει επίσης να προσθέτει και να διαφυλάτει τις αρχές που κληρονόμησε ως παρακαταθήκη από τους προγόνους του, που έζησαν σε προηγούμενες εποχές, αυτές των 2.160 χρόνων ... επί 12 ίσον 25.920 ένας ζωδιακός κύκλος...
Θα μου επιτρέψετε να κλείσω την θεωριτική προσέγγιση του θέματος με ένα κομμάτι της προαναφερόμενης ανάρτησης: Οι θεμελιώδεις μύθοι όλων των πολιτισμών περιλαμβάνουν μία κοσμογονία, μία περιγραφή της προέλευσης του κόσμου, στην οποία το ζεύγος γη-ουρανός προβάλλει μεταξύ των πρώτων στοιχείων. Από κει καθοδικά ξεπροβάλλει ένας πλούσιος καμβάς ουράνιων και γήινων μεταφορών που προσωποποιούνται σε ένα πάνθεο αρσενικών και θηλυκών θεοτήτων. Θεότητες που είχαν αντιστοιχία σε κάποια πλανητική ενέργεια ή σε κάποια φυσική δύναμη. Οι ηλιακοί, σεληνιακοί θεοί, θεοί του κυνηγιού, της γονιμότητας ονομάστηκαν Απόλλων, Οσίρις, Άρτεμις και Δήμητρα ή αλλιώς ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος και μήκος την εποχή και τις ανάγκες. Στην πορεία δεν χάνονταν, αλλά άλλαζαν -και ακόμη αλλάζουν ονόματα- και ποιότητες, όπως ο ήλιος δεν χάνεται από το πέρασμα του από ζώδιο σε ζώδιο κατά τη μετάπτωση ισημεριών, όπως οι πλανήτες συνεχίζουν να φέρνουν βόλτα στο διάστημα και να αντανακλούν τις κοσμικές ακτινοβολίες από διαφορετικές γωνίες και όπως οι φυσικές δυνάμεις συνεχίζουν να εκδηλώνονται. Οι αλλαγές στο χαρακτήρα και στη σπουδαιότητα των θεοτήτων συμβαδίζουν με την εικόνα που έχει η κοινωνία για τον ίδιο της τον εαυτό ...
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου